Khi đã có tuổi, hàm răng bị hư hỏng, lung lay, thậm chí rụng dần, cơ nhai teo làm ảnh hưởng đến việc cắn, nghiền thức ăn ở miệng. Trương lực dạ dày giảm, sức co bóp yếu, dịch nước bọt, dịch vị, dịch tụy và các men tiêu hoá khác giảm cả về số lượng và chất lượng… Đó là những yếu tố làm cho người già ăn kém ngon miệng, tiêu hoá hấp thu giảm. Mặt khác, do hoạt động thể lực giảm cộng với khối cơ cũng giảm nên nhu cầu dinh dưỡng cũng giảm theo. Vì vậy chế độ ăn ở người cao tuổi cần lưu ý những điểm sau:
- Giảm lượng ăn vào: nếu ở người trẻ tuổi mỗi ngày cần 2500 kcal thì khi 60 tuổi chỉ cần 80% (2000Kcal) và khi 70 tuổi thì chỉ cần 70% (1800 Kcal ) là đủ.
- Bữa ăn nên giảm bớt lượng cơm và ăn thêm khoai củ, để giảm bớt năng lượng mà không có cảm giác đói(một bát cơm cho năng lượng bằng 3 bát khoai) và cung cấp thêm chất xơ.
- Giảm mức ăn thịt vì ăn thịt nhiều sẽ khó tiêu, các sản phẩm chuyển hoá của thịt không tốt thậm chí còn có hại cho sứa khoẻ. Nên thay thế phần lớn lượng thịt trong khẩu phần bằng cá và thuỷ sản (tôm, cua…) nhất là cá nhỏ hầm nhừ ăn cả xương, vì chất đạm của cá dễ tiêu hơn, ít cholesterol và là
nguồn canxi tốt giúp hạn chế bệnh loãng xương ở người già. - Giảm các món ăn có nhiều chất béo, nên ăn các món luộc, hầm, hấp và hạn chế các món xào, rán. Chú ý chế biến các món ăn hỗn hợp và nấu mềm vì răng và sức nhai của người già kém.
- Rất hạn chế ăn đường và các loại bánh kẹo ngọt, uống các loại nước ngọt vì ở người cao tuổi tuyến tuỵ (là tuyến tiết ra hormon insulin để chuyển hoá đường) không còn hoạt động tốt như lúc còn trẻ, nên nếu ăn hoặc uống nhiều đường ngọt sẽ làm đường huyết trong máu tăng nhanh buộc tuyến tụỵ
phải làm việc gắng sức dễ dẫn đến suy giảm chức năng của tuyến gây bệnh Đái tháo đường. - Nên ăn thêm các sản phẩm chế biến từ đậu tương như: đậu phụ, tào phớ, sữa đậu nành, các loại đậu đỗ và vừng lạc vì những thức ăn này vừa là nguồn chất béo vừa là nguồn chất đạm tốt với người cao tuổi và còn giúp phòng chống các bệnh tim mạch và ung thư.
- Cần ăn nhiều rau tươi, quả chín (nên chọn loại quả chin ít ngọt) vì đây là nguồn cung cấp vitamin, chất khoáng giúp tăng sức đề kháng và chống táo bón.
- Cần ăn nhạt vì ăn mặn sẽ tăng nguy cơ bị cao huyết áp.
- Hạn chế rượu, bia, có thể dùng một lượng nhỏ các loai rượu vang nhẹ hoặc bia không nên uống rượu mạnh.
- Nên ăn 3 – 4 bữa một ngày, tránh ăn quá no nhất là bữa tối trước khi đi ngủ vì khi nằm dạ dày căng to đẩy cơ hoành lên chèn ép cản trở hoạt động của tim. Nên ăn bữa cuối trước khi đi ngủ từ 2 tiếng rưỡi đến 3 tiếng.
- Cần đảm bảo uống đủ nước, các loại nước thích hợp là: nước chè loãng, nuớc vối, nước đun sôi để nguội. Tuy nhiên các cụ cần tránh uống nước, ăn canh nhiều vào buổi tối vì người già khó ngủ, uống nhiều nước buổi tối sẽ làm các cụ phải tỉnh giấc để đi tiểu, sau đó không ngủ lại được.
Nguồn: Viện Dinh dưỡng Quốc gia
