Các yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ là di truyền, dinh dưỡng, môi trường và một số yếu tố khác. Trong đó, dinh dưỡng (31%-32%); di truyền (23%); rèn luyện thể lực (20%); môi trường sống, bệnh tật… (25%-26%). Ngoại trừ yếu tố di truyền, một đứa trẻ không thể cao lớn được nếu được nuôi thiếu dinh dưỡng, sống trong một môi trường ô nhiễm (khói thuốc lá, khói than tổ ong, khói xe, bụi…), thường xuyên bị bệnh tật ốm đau và suốt ngày bị nhốt trong nhà.
Mặt khác, sự tăng trưởng chiều cao của trẻ có 3 giai đoạn quan trọng nhất: giai đoạn trong bào thai, giai đoạn dưới 2 tuổi, giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì (trẻ trai: 13 – 16 tuổi, trẻ gái 10 – 13 tuổi). Nếu trẻ bị suy dinh dưỡng bào thai, sinh ra nhẹ cân, thiếu chiều cao thì sau này cũng khó mà cao được. Hoặc giai đoạn dưới 2 tuổi trẻ bị suy dinh dưỡng, nhất là suy dinh dưỡng thể thấp còi thì nguy cơ “thiếu tấc” sau này là rất lớn (vì chiều cao của trẻ lúc 2 tuổi bằng 1/2 chiều cao của trẻ lúc trưởng thành). Giai đoạn dậy thì cũng rất quan trọng, ở giai đoạn này trẻ có thể tăng 10 – 15cm/năm. Nếu trẻ được quan tâm chăm sóc dinh dưỡng tốt và tập thể dục thể thao thích hợp như: chạy, bơi lội, tập xà thì có thể cải thiện được chiều cao đáng kể.
Như vậy, có rất nhiều yếu tố liên quan đến sự phát triển chiều cao của trẻ, nếu chỉ quan tâm đến việc cho trẻ uống nhiều sữa để phát triển chiều cao thì chưa đủ. Sữa đúng là một thực phẩm rất tốt, có chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng giúp trẻ tăng trưởng và phát triển chiều cao. Sữa là nguồn cung cấp canxi quan trọng, nhất là trẻ được nuôi bằng sữa mẹ thì có cơ hội cao lớn hơn những trẻ không có sữa mẹ, vì canxi trong sữa mẹ dễ hấp thu hơn canxi trong sữa bò. Khi cai sữa mẹ, trẻ cần được bổ sung các loại sữa bột công thức theo tuổi hoặc uống sữa tươi khi trẻ đã lớn trên 1 tuổi.
Ngoài ra trẻ cần có một chế độ dinh dưỡng hợp lý: ăn đủ năng lượng, đủ 4 nhóm với đa dạng nhiều loại thực phẩm, cân đối thành phần các chất dinh dưỡng, cung cấp đầy đủ các vitamin và khoáng chất, nhất là các vi chất dinh dưỡng có liên quan đến phát triển chiều cao: Vitamin A, vitamin D, lysin, canxi, sắt, kẽm, iod….
Yếu tố môi trường cũng góp phần giúp trẻ phát triển chiều cao tốt: trẻ cần được chăm sóc và nuôi dưỡng trong môi trường thoáng mát, không khí trong lành, thực phẩm sạch không bị ô nhiễm như vậy sẽ giúp trẻ ít ốm, ít phải dùng thuốc đặc biệt là kháng sinh sẽ giúp trẻ phát triển tốt cả thể lực và trí tuệ.
Để xương phát triển tốt, cần cho trẻ tắm nắng hàng ngày giúp da tổng hợp đủ vitamin D giúp hấp thu và chuyển hóa canxi vào xương. Trẻ cũng cần được ngủ đủ giấc vào ban đêm, không để trẻ ngủ muộn sau 9 giờ đêm. Tăng cường cho trẻ được vận động thể lực phù hợp với lứa tuổi từ khi còn nhỏ.
Nguồn: Viện Dinh dưỡng Quốc gia
