Bún, phở, bánh cuốn, giò, chả, nem chua… là những món ăn yêu thích và phổ biến với đại đa số người dân Việt Nam thế nhưng đó là các sản phẩm có chứa hàn the cao quá mức mặc dù đây là chất phụ gia bị cấm đưa vào thực phẩm.
Việc dùng nhiều hàn the có thể gây ngộ độc cấp và mãn tính. Nó có thể gây trầm cảm, làm tổn thương thận, rối loạn chức năng nhiều cơ quan, bất lực… Theo một số tài liệu, hàn the làm teo dịch hoàn và không loại trừ khả năng gây ung thư.
Hàn the là gì?
Hàn the, tên hóa dược là borax, là muối natri của acid boric. Hàn the hoà tan trong nước thành chất không mùi vị, trong suốt, có tính sát khuẩn nhẹ. Hàn the làm chậm lại quá trình phân hủy thực phẩm, khiến thịt, cá giữ được vẻ tươi lâu hơn và làm cho thực phẩm như bún, bánh phở, bánh đúc, bánh cuốn, bánh đa, thạch, bánh xu xê, giò, chả và nhiều thức ăn khác trở nên giòn, dai. Hàn the mà các gia đình dùng trong sản xuất bánh phở, bún… cho vào thực phẩm đều là loại hàn the công nghiệp, lẫn rất nhiều tạp chất độc hại khác như asen, chì…. Do vậy hàn the có nhiều tác hại đối với cơ thể con người:
Hàn the là một phụ gia thực phẩm trước đây, nhưng từ nhiều năm nay nó bị cấm sử dụng ở Hoa Kỳ, Việt Nam và nhiều nước khác.
Hàn the có thể gây ngộ độc mãn tính cho người sử dụng với liều lượng thấp. Liều từ 5 g trở lên đã gây ngộ độc cấp tính, có thể dẫn đến tử vong. Khi vào cơ thể, hàn the khó bị đào thải mà tích tụ ở gan, khi lượng tích tụ đủ lớn sẽ gây bệnh mạn tính. Với tiêu hóa, nó gây nôn mửa, đau bụng tiêu chảy, đầy bụng khó tiêu; với da thì gây ban đỏ dẫn đến tróc vẩy. Về thần kinh, hàn the gây kích thích dẫn đến trầm cảm, suy giảm trí nhớ hoặc kích thích màng não, thay đổi nhiệt độ cơ thể. Với đường niệu, nó gây hư hại đặc biệt cho thận và toàn thân, gây rối loại chức năng một số tổ chức, làm cơ thể yếu ớt, bất lực, rối loạn kinh nguyệt, rụng tóc….
Tuy nhiên, tác động của hàn the chủ yếu là mãn tính. Thường gặp là các ca nhiễm độc trường diễn do tích luỹ hàn the qua nhiều lần ăn thực phẩm chứa chất này. Hàn the có tác hại đặc biệt nghiêm trọng đối với thai nhi và trẻ em. Vì vậy, phấn rôm nếu có một lượng nhỏ acid boric thì trên nhãn phải ghi rõ “không dùng cho trẻ sơ sinh”. Các bà nội trợ không mua và sử dụng các thực phẩm có hàn the cho gia đình.
Sự thiếu hiểu biết của người tiêu dùng và sự vô tâm của những người bán hàng
Mặc dù hàn the đã bị Bộ Y Tế Việt nam liệt kê vào danh mục các chất bị cấm sử dụng cho thực phẩm, nhưng trên thực tế nó vẫn được sử dụng rộng rãi, lan tràn. Hàn the còn được bày bán công khai tại nhiều chợ lớn. Những người bán cá, thịt cho biết họ ung hàn the hòa vào nước tưới lên cá, thịt sau khoảng 1 tuần cá, thịt mới có biểu hiện ôi thiu. Điều đáng lo ngại là hầu hết những người bán và sử dụng hàn the đều không hiểu hết tính độc hại của chất này.
Như vậy, sự thiếu hiểu biết của cả người bán hàng và người sử dụng đang dẫn đến những hậu quả trầm trọng là nhiều người “ngày đêm” đưa chất độc vào cơ thể mình, tích tụ bệnh tật và có thể gây tử vong bất cứ lúc nào.
Hiện nay các nhà khoa học Việt Nam đã nghiên cứu và sản xuất ra được một loại phụ gia thực phẩm có tên là PDP chiết xuất tự nhiên từ vỏ tôm cua, mai mực hoàn toàn có thể thay thế hàn the độc hại trong chế biến thực phẩm.
Nguồn: Viện Dinh dưỡng Quốc gia