Do đường tiêu hóa của trẻ còn non yếu nên khi mới bắt đầu ăn sam (ăn dặm), chúng ta phải cho trẻ ăn thức ăn lỏng, thức ăn mềm. Có nhiều bà mẹ và người nuôi trẻ cứ cho thức ăn của trẻ vào cối xay sinh tố để nghiền nhỏ thành một hỗn hợp bột mịn. Khi xay nhuyễn như vậy trẻ chỉ việc nuốt dễ dàng và thức ăn của bé sẽ chỉ có một kiểu mịn sệt với mùi vị gần giống nhau. Như vậy trẻ không cần phải nhai và người lớn đã vô tình làm mất đi tính đa dạng trong chế biến thức ăn, khiến trẻ mau chán và trở nên biếng ăn.
Việc xay, nghiền nhỏ, mịn thức ăn chỉ tốt cho trẻ trong năm đầu, lúc chưa có răng hay răng còn ít. Nhiều gia đình đã sử dụng cối xay sinh tố để xay, nghiền thức ăn cho trẻ kéo dài đến 2 – 3 tuổi là không tốt, không tạo được cho trẻ cảm giác ngon miệng cũng như ảnh hưởng tới quá trình tiêu hóa và hấp thu các chất dinh dưỡng.
Vấn đề nhai đóng vai trò rất quan trọng đối với sự tiêu hóa của mọi thức ăn, sự nhai, nghiền thức ăn thành các phần tử nhỏ rồi trộn lẫn với nước bọt sẽ giúp thức ăn vận chuyển dễ dàng trong đường tiêu hóa và các men tiêu hóa dễ hòa trộn vào thức ăn. Động tác nhai sẽ giúp các cơ nhai, xương hàm phát triển và kích thích sự bài tiết các men tiêu hóa gồm: nước bọt ở miệng, dịch vị ở dạ dày, dịch tụy và dịch ruột tại ruột non. Khi được bài tiết, các men tiêu hóa các chất đạm, béo, bột đường, sẽ giúp tiêu hóa các thành phần của thức ăn đến giai đoạn cuối cùng mà cơ thể có thể hấp thu được là các axit amin, axit béo, đường đơn.
Như vậy, khi trẻ đã có răng, các bà mẹ cần chế biến thức ăn có độ lớn, độ mềm thích hợp để giúp trẻ tập ăn nhai. Tập dần cho trẻ từ ăn, uống dạng nước lỏng (nước trái cây; nước rau, quả nghiền; nước thịt…) sang tự cắn một số thức ăn mềm như chuối, đu đủ, khoai lang, trứng luộc… Có thể băm nhỏ, nghiền nhỏ các loại thịt, tôm, cá, rau rồi nấu cho bé… Mức độ băm, nghiền từ rất nhỏ đến nhỏ vừa, rồi thái lát, miếng nhỏ cho ăn khi trẻ đã lớn và có nhiều răng hơn.
Nếu mọi thứ đều cho vào cối xay sinh tố, xay nhừ thành một hỗn hợp mềm, mịn (trẻ không cần nhai mà chỉ nuốt) sẽ không tạo được cho trẻ cảm giác ngon miệng, các cơ nhai và hàm không được tập luyện nên sẽ yếu, đồng thời quá trình tiêu hóa hấp thu cũng sẽ không triệt để vì men tiêu hóa không được kích thích bài tiết đủ. Đó cũng là lý do tại sao nhiều cháu nhỏ lại chán ăn, hay ngậm, không muốn nuốt thức ăn dưới dạng hỗn hợp xay mềm. Cần phải cho trẻ ăn nhai khi bé đã có đủ răng.
Nguồn: Viện Dinh dưỡng Quốc gia
